Κυριακή 24 Μαρτίου
Κυριακή Β' Νηστειών, Γρηγορίου Παλαμά,
Αρτέμωνος και Ζαχαρίου των οσίων, Παρθενίου
ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ
ιαρκεί από την Καθαρά Δευτέρα έως την Παρασκευή πριν από το Σάββατο του Λαζάρου. Είναι περίοδος αυστηρής νηστείας, περισυλλογής και προσευχής, που προετοιμάζει τον πιστό για την Εβδομάδα των Παθών και την Ανάσταση του Κυρίου. Ονομάζεται Τεσσαρακοστή ή Σαρακοστή, για να θυμίζει τη σαραντάημερη νηστεία του Χριστού στην έρημο (Ματθ. δ΄, 2), και Μεγάλη για να ξεχωρίζει από τη σαραντάημερη, επίσης, νηστεία των Χριστουγέννων, που είναι λιγότερο αυστηρή.
Σε όλες τις ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής πρέπει να τηρείται από τους πιστούς αυστηρή νηστεία («ξηροφαγία»), εκτός από τα Σάββατα, τις Κυριακές και την εορτή των Τεσσαράκοντα μαρτύρων, οπότε επιτρέπεται η κατανάλωση κρασιού και λαδιού («κατάλυση οίνου και ελαίου») και την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου(25 Μαρτίου), οπότε επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριών («Κατάλυση ιχθύος»).
Οι εβδομάδες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι έξι:
Β΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν – Μνήμη Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά
η δεύτερη Κυριακή των Νηστειών, η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Αγίου πατρός ημών Γρηγορίου του Παλαμά. Ο θείος αυτός πατέρας, καταγόταν από την Ασία και ανετράφη από παιδί στην βασιλική αυλή της Κωνσταντινούπολης. Τελείωσε τις σπουδές του στη φιλοσοφία, ρητορική και φυσική. Στη λογική, κατά την αποφοιτήριο διάλεξή του ενώπιον του αυτοκράτορα και των αξιωματούχων, ο πρύτανης του πανεπιστημίου ανεφώνησε με θαυμασμό ότι, αν ήταν παρών και ο ίδιος Aριστοτέλης θα τον επαινούσε.
Μετά τις σπουδές του όμως, απέρριψε τη προσφορά υψηλών αξιωμάτων του αυτοκράτορα, εγκατέλειψε τα βασίλεια και από είκοσι χρονών ασκήτευσε στο Άγιον Όρος. Πρώτα στην Λαύρα του Βατοπεδίου κατόπιν στη Λαύρα του Αθανασίου καθώς και στην ερημική τοποθεσία Γλωσσία, σημερινή Προβάτα. Αναχώρησε από το Όρος για τα Ιεροσόλυμα, αλλά στην Θεσσαλονίκη είδε σε όραμα τον Άγιο Δημήτριο που του απαίτησε να μείνει και να μονάσει εκεί κοντά. Μόνασε τότε στη Βέροια και τριάντα χρονών έγινε ιερέας. Εκεί πλήθη μοναχών και λαϊκών προσέτρεχαν να τον συμβουλευθούν. Μετά πέντε χρόνια και λόγω εισβολής των Σέρβων επέστρεψε στον Άθωνα σε κοντινό κελί της Μεγίστης Λαύρας, όπου έφθασε σε μεγάλα ύψη φωτισμού και εκεί σε όραμα έλαβε εντολή να ασχοληθεί με δογματικά θέματα. Κατόπιν λόγω της φήμης του αναγκάσθηκε να γίνει ηγούμενος για ένα χρόνο στη μονή Εσφιγμένου. Αργότερα έγινε και αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης για δώδεκα χρόνια, αλλά μόνο στα μισά παρέμεινε λόγω περιπετειών, από τη δράση του, μέχρι και φυλακής. Παραστάθηκε στις συγκροτηθείσες συνόδους του 1341 και 1347 και πολέμησε τις κακοδοξίες των δυτικόφρονων Βαρλαάμ και Ακινδύνου.
Έγραψε πολλά θεολογικά συγγράμματα ιδιαίτερα δογματικά για να καταπολεμήσει τους αιρετικούς, όπως περί του Αγίου Πνεύματος, καθώς και επιστολές στους αντιησυχαστές, επίσης διάφορα ομολογιακά κείμενα. Είναι ο θεολόγος της χάριτος, του ακτίστου φωτός.
Παραμονή Εὐαγγελισμοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου (24 Μαρτίου)
Ἀπολυτίκιον Προεόρτιον. Ἦχος δ’.
Σήμερον τῆς παγκοσμίου χαρᾶς τά προοίμια, μετά χαρμοσύνης προεορτάσωμεν· ἰδού γάρ Γαβριήλ παραγίνεται, τῇ Παρθένῳ κομίζων τά εὐαγγέλια, καί φόβῳ ἅμα καί θαύματι· χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετά σοῦ.
Κοντάκιον Προεόρτιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ἐπελεύσει Πνεύματος τοῦ Παναγίου, τοῦ Πατρός τόν σύνθρονον, καί ὁμοούσιον φωνῇ, τοῦ Ἀρχαγγέλου συνέλαβες, Θεοκυῆτορ, Ἀδάμ ἡ ἀνάκλησις.
Μεγαλυνάριον.
Ἤγγικεν ἡ λύτρωσις τῶν βροτῶν· Γαβριήλ γάρ σπεύδει, χαρμοσύνως πρός Ναζαρέτ, βοῆσαι τό χαῖρε, τῇ Κεχαριτωμένῃ· τόν Λόγον γάρ συλλήψῃ, Πατρί τόν σύνθρονον.
Ἅγιος Ἀρτέμων Ἐπίσκοπος Σελευκείας τῆς Πισιδίας (24 Μαρτίου)
Ἅγιος Ἀρτέμων γεννήθηκε στή Σελευκεία τῆς Πισιδίας. Ὅταν ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἦλθε σέ ἐκεῖνο τόν τόπο, ὁ Ἅγιος Ἀρτέμων ἔγινε μαθητής του, ἐνῷ στήν συνέχεια ἀναδείχθηκε Ἐπίσκοπος τῆς ἴδιας πόλεως, διδάσκαλος τοῦ λαοῦ καί κήρυκας τῆς ἀλήθειας. Διενέργησε πολλά θαύματα καί ὁδήγησε πολλούς ἀπό τούς εἰδωλολάτρες πρός τόν Κύριο, κάνοντάς τους Χριστιανούς. Διοικώντας μέ εὐσέβεια καί θεάρεστο τρόπο τό ποίμνιο, πού τοῦ εἶχε ἐμπιστευθεῖ ὁ Θεός καί διακυβερνώντας μέ ἀρετή καί σοφία τήν Ἐκκλησία, ἦταν σωτήριο λιμάνι γιά ὅλους πού εἶχαν ἀνάγκη, προστάτης τῶν χηρῶν, ὑπερασπιστής τῶν ὀρφανῶν, χορηγός πτωχῶν καί πενήτων.
Ὁ Ἅγιος Ἀρτέμων, ἀφοῦ πολιτεύθηκε κατά Θεόν καί ὑπηρέτησε σέ ὅλα τόν Κύριο, κοιμήθηκε μέ εἰρήνη σέ βαθύ γῆρας, ἀπολαμβάνοντας τήν αἰώνια ζωή.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἅγιος Τιμόλαος ὁ Μάρτυρας καὶ οἱ σὺν αὐτῷ Μάρτυρες (24 Μαρτίου)
Ἅγιος Μάρτυς Τιμόλαος καταγόταν ἀπό τόν Πόντο. Μαρτύρησε περί τό 305 μ.Χ. στήν Καισάρεια τῆς Παλαιστίνης μαζί μέ ἄλλους ἑπτά Χριστιανούς. Στά Μηναῖα καί στό Ἁγιολόγιο τοῦ Σωφρονίου Εὐστρατιάδου ἀναφέρονται ὡς Μάρτυρες ὀκτῶ ἐν Καισαρείᾳ, πού ἑορτάζουν σήμερα, χωρίς νά σημειώνεται τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου Τιμολάου. Σέ ἄλλα Μηνολόγια ἀναφέρονται τριάντα πέντε Μάρτυρες, οἱ ὁποῖοι μαρτύρησαν ἐπί αὐτοκράτορα Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου (360 – 363 μ.Χ.), ἐνῷ σέ ἄλλα Μαρτυρολόγια ἀναφέρονται πενήντα Μάρτυρες.
Ἡ ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τιμοῦσε ἀρχικά τήν μνήμη τους στίς 15 Μαρτίου.
Οἱ Ἅγιοι αὐτοί Μάρτυρες, ὅταν ἀπεστάλη ἀπόφαση ἀπό τόν ἀσεβή καί παράνομο βασιλέα Ἰουλιανό (361 – 363 μ.Χ.), πού διέταζε τούς πιστούς νά ἀρνηθοῦν τόν Χριστό καί νά προσκυνοῦν τούς θεούς τῶν Ἐθνικῶν, ὄχι μόνο δέν ὑπάκουσαν νά κάνουν αὐτό, ἀλλά καί μέ μεγάλο θάρρος περιέρχονταν ὅλη τήν πόλη καί ἔλεγαν μέ μεγάλη φωνή: «Νά τιμᾶτε καί νά λατρεύετε τόν Χριστό ὡς τόν μόνο ἀληθινό Θεό. Καί οἱ θεοί πού δέν δημιούργησαν τόν οὐρανό καί τήν γῆ, ἂς καταστραφοῦν μαζί μέ ὅσους τούς λατρεύουν». Ἐξαιτίας αὐτῆς τῆς ἐνέργειάς τους συνελήφθησαν ἀπό τούς εἰδωλολάτρες καί παραδόθηκαν στήν φυλακή. Κατηγορούμενοι ἀπό τόν Ἰουλιανό καί μέ διαταγή ἐκείνου πρόθυμα ἀποδέχθηκαν τό μαρτύριο. Ἀποκεφαλίσθηκαν, ἀνεβαίνοντας πρός τόν Χριστό, τόν Ὁποῖο εἶχαν ποθήσει ἀπό τήν βρεφική τους ἡλικία καί χωρίς νά Τόν ἀρνηθοῦν ἔλαβαν βραβεῖο ἀθανασίας.
Ὅσιος Ἀβραὰμ ὁ ἐν τῷ ὄρει Λάτρῳ ἀσκήσας (24 Μαρτίου)
Ὅσιος Ἀβραάμ ἀπό τήν παιδική ἡλικία ἀγάπησε τήν ἀγγελική καί μοναχική πολιτεία καί ἀφοῦ διένειμε ὅλη τήν περιουσία του στούς πτωχούς, ἔγινε μοναχός. Ἦταν τύπος καί παράδειγμα ὁσιακής βιοτής καί πολιτείας καί πολλοί προσέτρεχαν σέ αὐτόν γιά νά ὠφεληθοῦν πνευματικά καί νά λάβουν τήν εὐχή του. Ἐπειδή, ὅμως, ὁ Ὅσιος ἀγαποῦσε τήν ἡσυχία, ἔφυγε ἀπό τόν τόπο πού ἀσκήτευε καί ἦλθε στό ὄρος τοῦ Λάτρου, ὅπου διῆλθε τό ὑπόλοιπο τοῦ βίου του μέ νηστεία, προσευχή, δάκρυα καί ἐγκράτεια.
Ἅγιος Παρθένιος ὁ Ἱερομάρτυρας Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (24 Μαρτίου)
Ἅγιος Ἱερομάρτυς Παρθένιος καταγόταν ἀπό τήν Μυτιλήνη καί γεννήθηκε ἀπό γονεῖς εὐσεβεῖς καί ἐνάρετους, οἱ ὁποῖοι φρόντισαν γιά τήν κατά Θεόν ἀνατροφή του. Ὁ Παρθένιος ἀφοσιώθηκε στίς μελέτες καί ἔγινε ἕνας ἀπό τούς λόγιους τῆς ἐποχῆς του. Χειροτονήθηκε πρεσβύτερος καί λίγο ἀργότερα ἐξελέγη Ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Χίου. Μετά παρέλευση ἀρκετοῦ χρόνου κλήθηκε στόν πατριαρχικό θρόνο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, περί τά τέλη τοῦ ἔτους 1656.
Ὡς Πατριάρχης ἀναδείχθηκε ἄνδρας εὐλαβής, χρηστός στόν τρόπο, λόγιος καί ζηλωτής ὅλων τῶν ἔργων τῆς εὐσεβείας καί τῆς ἀρετῆς καί ὑποστηρικτής τῆς ἑλληνικῆς παιδείας. Ἡ ἀγάπη του πρός τήν παιδεία καί τό ἐνδιαφέρον του γιά νά μήν σβήσει τό καντήλι τοῦ φωτός καί τῆς γνώσεως, τόν ὁδήγησαν στό νά ἀπευθύνει ἐπιστολή πρός τόν Μητροπολίτη πρώην Νικαίας, ὁ ὁποῖος ἦταν πολύ πλούσιος καί διέμενε στήν Ταυρίδα, πλησίον τοῦ βασιλέως τῶν Κοζάκων, διά τῆς ὁποίας παρακαλοῦσε νά ἐνισχύσει τό ἔργο τῆς ἀναπτύξεως τῆς ἑλληνικῆς παιδείας. Ἡ ἐπιστολή αὐτή περιέπεσε στά χέρια τῶν Τούρκων. Ἔτσι ὁ Σουλτάνος Ἰμπραήμ ὁ Α’ διέταξε τήν θανάτωση τοῦ Ἁγίου Παρθενίου.
Ὁ Ἱερομάρτυς Παρθένιος συνελήφθη τό Σάββατο τοῦ Λαζάρου, τοῦ ἔτους 1657 καί πιεζόμενος νά δεχθεῖ τόν Ἰσλαμισμό γιά νά ἀποφύγει τόν θάνατο, στάθηκε σταθερός καί ἀκλόνητος στήν Χριστιανική πίστη. Γιά τόν λόγο αὐτό τόν κρέμασαν στήν καγκελωτή πύλη, τήν λεγόμενη Παρμάκ – Καποῦ. Τό ἱερό λείψανό του παρέμεινε κρεμασμένο ἐπί τρεῖς ἡμέρες καί μετά ρίχθηκε στήν θάλασσα. Ἀργότερα τό περισυνέλεξαν οἱ Χριστιανοί καί τό ἐνταφίασαν μέ εὐλάβεια στήν λεγόμενη νῆσο «τῶν Πριγκίπων».
Ἀνάμνηση Θαύματος ἐν τῇ Λαύρᾳ τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου (24 Μαρτίου)
ύο Χριστιανοί φίλοι, ὁ Ἰωάννης καί ὁ Σέργιος, ἔταξαν νά υἱοθετήσουν ὁ ἕνας τόν ἄλλο σάν σαρκικοί ἀδελφοί, μπροστά στήν ἱερά εἰκόνα τῆς Παναγίας στή μονή τῶν Σπηλαίων τῆς Λαύρας τοῦ Κιέβου. Ὁ Ἰωάννης ἦταν πλούσιος καί εἶχε ἕναν ἑπτάχρονο υἱό, τόν Ζαχαρία. Ὅμως ὁ Ἰωάννης ἀρρώστησε πολύ. Πρίν τόν θάνατό του ἀνέθεσε τήν ἐπιμέλεια καί τήν φροντίδα τοῦ υἱοῦ του Ζαχαρία, στόν φίλο του Σέργιο, στόν ὁποῖο ἐμπιστεύθηκε καί μία μεγάλη ποσότητα χρυσοῦ, ὥστε νά τήν δώσει στόν υἱό του Ζαχαρία, ὅταν αὐτός θά ἔφθανε σέ ὥριμη ἡλικία.
Ὅταν ὁ Ζαχαρίας μεγάλωσε, ζήτησε τό χρυσάφι ἀπό τόν Σέργιο. Ἐκεῖνος, ὅμως, ἀρνήθηκε ὅτι εἶχε παραλάβει κάτι τέτοιο ἀπό τόν πατέρα τοῦ Ζαχαρία. Τότε ὁ Ζαχαρίας εἶπε: «Ἀφήσατέ τον νά ὁρκισθεῖ μπροστά στήν εἰκόνα τῆς Παναγίας, ἐνώπιον τῆς ὁποίας ἔγινε σαρκικός ἀδελφός μέ τόν πατέρα μου. Καί ἂν ὁρκισθεῖ ὅτι δέν πῆρε τίποτε ἀπό τόν πατέρα μου Ἰωάννη, ἐγώ δέν θά ζητήσω τίποτε ἀπό αὐτόν». Ὅταν ὁ Σέργιος ὁρκίσθηκε αὐτό πού ἰσχυριζόταν, ἤθελε νά πλησιάσει γιά νά ἀσπαστεῖ τήν εἰκόνα, ἀλλά μία δύναμη τόν κρατοῦσε καί δέν τόν ἄφησε. Ἄρχισε τότε νά κλαίει καί νά φωνάζει πρός τούς Ὅσιους Πατέρες Ἀντώνιο καί Θεοδόσιο: «Μήν ἀφήνετε αὐτόν τόν ἀνελέητο δαίμονα νά μέ καταστρέψει!». Ἦταν δαίμονας πού τοῦ ἐπιτέθηκε κατά παραχώρηση τοῦ Θεοῦ.
Μετά ἀπό αὐτό ὁ Σέργιος ἀποφάσισε νά παραδώσει τόν χρυσό στόν Ζαχαρία. Ὅταν ἄνοιξαν τό κιβώτιο διαπίστωσαν ὅτι ἡ ποσότητα εἶχε διπλασιασθεῖ. Ὁ Ζαχαρίας, ἀφοῦ παρέλαβε τόν χρυσό, τόν πρόσφερε στό μοναστήρι καί ἔγινε μοναχός. Ἐκεῖ ἔζησε γιά πολύ καιρό μέ ἄσκηση καί προσευχή καί ἔγινε πλούσιος σέ οὐράνια χαρίσματα.
